حسابداری مالیاتی چیست؟

فعالیت‌های حسابداری در کشور ما دقیقا همانند بیشتر کشورهای دنیا به دو بخش کلی و عمده تقسیم می‌شود:

• حسابداری مالیاتی
• حسابداری عمومی

حسابداری مالیات نسبت به حسابداری عمومی اهمیت بیشتری داشته و به شکل انحصاری روی اسناد مالی که در محاسبه مالیات نقش دارند، متمرکز است. نظارت بر این حسابداری بر عهده اداره دارایی و نهادهای  قانونی مربوطه است. در واقع حسابداری مالی شامل ثبت و پردازش کلیه اسناد مالی و حسابداری مانند ترازنامه‌ها، صورت‌حساب‌های مالی و انواع فعالیت‌های حسابداری مرتبط با ثبت، تحلیل و پردازش عملکرد مالی کسب و کارها است.

به این ترتیب، این نوع از حسابداری روی محاسبه مالیاتی که افراد یا موسسات باید طبق دستورالعمل‌های مالیاتی پرداخت کنند، تمرکز دارد. البته در این نوع حسابداری، ضریب‌ها و فرمول‌های پیچیده‌ای وجود دارد که باعث می‌شود انجام آن حتی توسط افرادی که در حسابداری تخصص دارند، بسیار دشوار باشد.

وظایف حسابدار مالیاتی

در این بخش، برخی از وظایف یک حسابدار مالیاتی را توضیح خواهیم داد:

• حسابدار مالیاتی باید اقدامات لازم برای تشکیل پرونده مالیاتی را انجام بدهد.
• حسابدار مالیاتی باید تهیه، تنظیم و ارسال اظهارنامه مالیاتی را انجام بدهد.
• حسابدار مالیاتی باید انجام امور مربوط به مالیات عملکرد و مالیات ارزش افزوده را کامل بلد باشد.
• حسابدار مالیاتی باید تهیه گزارش درآمدها، هزینه‌ها، بدهی‌ها و طلب‌های شرکت به صورت سالانه و ماهانه را به منظور محاسبه مالیات فصلی و سالانه، به طور دقیق آماده کند.
• حسابدار مالیاتی باید تحریر دفاتر پلمپ شده قانونی را پیگیری کند.
• حسابدار مالیاتی باید اعلام و پیگیری چک‌های دریافتی، برگشتی و وصول نشده را پیگیری کند.
• حسابدار مالیاتی باید لایحه دفاع را در مراحل مختلف هیأت‌های حل اختلاف شورای عالی مالیاتی و دیوان عدالت اداری تنظیم کند.
• حسابدار مالیاتی باید راهکارهایی برای کاهش بدهی مالیاتی پیشنهاد دهد.
• حسابدار مالیاتی باید از کلیه قوانین مالیاتی، معافیت ها، بخشودگی و … اطلاع داشته باشد.
• توانایی تشخیص دادن اصول و کلیات مالیات
• توانایی بررسی مالیات‌های تکلیفی کسر شده از درآمدهای واحد اقتصادی
• توانایی ثبت و کنترل کردن دفترهای قانونی
• توانایی محاسبه کردن مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی
• توانایی تهیه و تنظیم اظهار نامه‌ی مالیاتی
• توانایی پاسخگو بودن به مراجع و مسئولین مالیاتی

حسابداری مالیاتی چرا اهمیت دارد؟

همان طور که پیشتر اشاره شد، حسابداری مالیاتی از درجه اهمیت بالایی برخوردار است. دلیل این موضوع ضرورت‌های قانونی و حقوقی است که طبق قانون، افراد و موسسات ملزم به رعایت آن هستند. از نظر اجتماعی اهمیت این موضوع در اطمینان یافتن از مشارکت افراد و موسسات کشور ، در جهت تامین منابع عمومی است.

این حسابداری مبلغی که لازم است فرد یا موسسه در ازای استفاده از خدمات عمومی پرداخت کند را محاسبه می‌کند. مبلغ مذکور باتوجه به میزان استفاده فرد یا موسسه از خدمات عمومی، و در نتیجه میزان درآمد او تعیین می‌شود. به این ترتیب حسابداری مالیاتی روی توزیع مناسب، منصفانه و قانونی منابع در جامعه نظارت دارد.

اهداف حسابداری مالیاتی

هدف اصلی از حسابداری مالیاتی نظارت و بررسی وجوه نقدی و غیر نقدی که به سازمان وارد یا ازآن خارج می شوند است و ارتباط را با افراد و نهاد های مختلف حفظ می کند.

هدف این شاخه از حسابداری رسیدگی به مواردی از جمله مالیات بر درامد، محاسبه کردن هزینه های قابل قبول مالیاتی و استهلاک، پیگیری کردن معافیت های مالیاتی، تشویق ها و همچنین جریمه های مالیاتی، قرائن و ضرایب مالیاتی و … است.

پر واضح است که هدف اصلی و غایی حسابداری مالیاتی در واقع جلوگیری از بروز جرائم مالیاتی سنگین و فراهم کردن معافیت های مالیاتی و بهره مند کردن واحد اقتصادی از تشویق های مالیاتی است تا در نهایت از ضرر دیدن شرکت جلوگیری شود و همچنین سودی نیز به آن برسد.