حسابرسی چیست

حسابرسی چیست؟

حسابرسی فرایندی است که در آن اسناد، صورت‌ها و معاملات مالی یک مجموعه مورد بررسی و صحت‌سنجی قرار می‌گیرد و در انتها نتایج این بررسی در قالب یک گزارش به ذینفعان و کسانی که درخواست حسابرسی داده‌اند ارائه می‌شود. بر همین اساس در حسابرسی اسناد مالی ثبت ‌شده در حسابداری یک شرکت، مورد واکاوی قرار می‌گیرد تا هرگونه خطا یا تقلب در آن کشف‌ شده و از بروز فساد در سیستم جلوگیری ‌شود.

انواع حسابرسی

حسابرسی هم همچون حسابداری انواع مختلفی دارد که هرکدام از آن‌ها کاربردهای مخصوص به خود را دارد. این انواع عبارت‌اند از حسابرسی قانونی، حسابرسی داخلی، حسابرسی صورت‌های مالی، حسابرسی رعایتی و حسابرسی عملیاتی. در ادامه به معرفی  انواع حسابرسی می‌پردازیم.

حسابرسی قانونی

حسابرسی قانونی در مواقعی کاربرد دارد که قصد ارائه یک نظر کارشناسی بی‌طرفانه از صورت‌های مالی در میان است. به‌طور مثال زمانی که شرکا به اختلاف می‌خورند ممکن است از حسابرسی قانونی برای رفع اختلاف خود کمک بگیرند. از سوی دیگر این نوع حسابرسی برای اثبات قانونی تقلب یا فساد مالی در یک مجموعه نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.

حسابرسی داخلی

برخی از مدیران برای اینکه به‌طور مستمر بخش مالی شرکت خود را راستی آزمایی کنند، بخشی کوچک و مستقل از دپارتمان مالی شرکت ایجاد کرده و افرادی را به حسابرسی مستمر می‌گمارند. این شیوه معمولاً در سازمان‌ها و کسب‌وکارهای بزرگ بیشتر مورداستفاده قرار می‌گیرد.

حسابرسی صورت‌های مالی

حسابرسی مالی اصلی‌ترین نوع حسابرسی است که در آن صورت‌های مالی از تمامی جنبه‌های آن ازجمله مطابقت با استانداردهای حسابداری موردبررسی قرار می‌گیرند. درنهایت گزارش ارائه‌شده توسط حسابرس در این نوع حسابرسی نیز باید مبتنی بر اصول و استانداردها و با شواهد و مدارک مستند باشد.

حسابرسی رعایتی

در حسابرسی رعایتی میزان رعایت اصول و ضوابط و راهبردهای شرکت در حیطه مالی توسط حسابرسی موردبررسی و مطابقت قرار می‌گیرد.

حسابرسی عملیاتی

حسابرسی عملیاتی نسبت به سایر انواع حسابرسی تفاوت ویژه‌ای دارد؛ در حسابرسی عملیاتی بررسی «صرفه اقتصادی» در روند مالی شرکت موردبررسی قرار می‌گیرد و میزان اثربخشی و سودآوری مالی شرکت موردحسابرسی قرارگرفته و طی گزارشی به مدیران ارائه می‌شود. در حسابرسی عملیاتی حسابرس پیشنهادهای اصلاحی خود را نیز در کنار ارائه گزارش به مدیریت انتقال می‌دهد.

اهداف حسابرسی چیست؟

هدف از حسابرسی این است که بدانند در شرکت‌ها و موسسات خصوصی و دولتی آیا صورت‌های مالی دقیقا طبق استانداردهای حسابداری تعیین شده‌اند یا خیر.

قطعا حسابرسی که مسئول رسیدگی به این کار است، باید از قوانین و مصوبات تعیین شده اطلاع کافی داشته باشد. به همین دلیل وابسته به نوع اطلاعات درخواستی ذی نفعان، چند نوع حسابرسی وجود دارد.

انواع گزارش حسابرسی

در مرحله گزارشگری برای اظهارنظر حسابرسان دو حالت وجود دارد:

اظهارنظر درباره صورت های مالی امکان پذیر است. که در این صورت سه نوع گزارش ممکن است تهیه گردد.

 گزارش مقبول (مطلوب، استاندارد، غیرمشروط)

گزارش تنها زمانی می‌تواند کقبول باشد که صورت‌های مالی طبق اصول پذیرفته شده حسابداری شامل افشای کافی و با استفاده از مبنای یکنواخت با دوره قبل، ارائه شده باشد. حسابرسان در این گزارش بیان می کنند. که رسیدگی های آنان بر اساس استاندادهای حسابرسی انجام شده است. و صورتهای مالی مطابق با اصول حسابداری است.

گزارش مشروط

چنانچه آثار ناشی از موارد انحراف از استانداردهای حسابداری و محدودیت در رسیدگی بر صورت‌های مالی با اهمیت بوده اما اساسی نباشد، نوع اظهارنظر حسابرس مشروط خواهد بود. به استثناء موارد ناشی از عدم امکان دسترسی به شواهد و یا انحرافات با اهمیت از اصول حسابداری، صورت‌های مالی مطابق با اصول حسابداری است.

گزارش مردود

در شرایطی که یکی از موارد انحراف از استانداردهای حسابداری به تنهایی یا تعدادی از آن‌ها در مجموع دارای اثرات اساسی بر صورت های مالی مورد رسیدگی باشد، نوع اظهارنظر حسابرس مردود خواهد بود. “صورتهای مالی با اصول حسابداری مطابقت ندارد.” اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی امکان پذیر نباشد که یک نوع گزارش ممکن است تهیه شود.

عدم اظهارنظر

در شرایطی که حسابرس در رسیدگی های خود با محدودیت یا ابهام اساسی مواجه شود. به نحوی که امکان اظهارنظر نسبت به صورت های مالی فراهم نگردد. حسابرس نسبت به صورت های مالی گزارش عدم اظهارنظر صادر خواهد کرد. ابهام مواردی می باشد که به دلیل مبهم بودن نتایج نهایی، حسابرس قادر به تعیین تاثیر آن مورد بر صورت های مالی نمی باشد. “حسابرسان در مورد صورتهای مالی نظری ابراز نمی کنند.” در برخی شرایط خاص، حسابرس با وجود صدور نظر مقبول، عباراتی توضیحی را به گزارش استاندارد می افزاید.

وظایف حسابرس

به‌طورکلی وظایف حسابرس در جمع‌آوری و مقایسه اعداد و ارقام و گزارشات مالی و در نهایت تأیید یا رد آن‌ها خلاصه می‌شود. نظر حسابرس در مورد تأیید یا رد گزارشات مالی (چه در اثر اشتباه چه تقلب) در قالب اظهارنظر حسابرسی ارائه می‌شود.

از جمله وظایف حسابرس عبارتند از:

• ارزیابی حساب‌های شرکت: جهت مطابقت با قوانین مالی و اطمینان از درستی آن
• گردآوری و تحلیل ارقام و آمار: جهت اعمال کنترل بر عملیات بخش حسابداری شرکت و اطمینان از صحت گزارشات حسابداری
• بررسی سیستم‌های گزارش مالی مؤسسه: جهت اطمینان از عملکرد
• تحقیق و شناسایی ویژگی‌های کسب‌وکار: جهت افزایش کیفیت رسیدگی به امور شرکت
• ارتباط کاری بهینه با مشتریان: جهت ایجاد تعامل و اخذ اطلاعات و گزارشات موردنیاز
• تنظیم فرایندهای کنترل داخلی برای جلوگیری از بروز خطای مالی توسط کارکنان
• ارائه پیشنهادهای کارآمد به‌منظور پیشرفت شرکت

وظایف حسابرس داخلی

گفتیم که حسابرس داخلی رابط هیئت‌مدیره و شرکت است؛ بنابراین شرح وظایف حسابرس داخلی عبارتند از:

• عملیات کنترل داخلی صندوق و بانک
• عملیات کنترل داخلی بودجه و هزینه
• عملیات کنترل داخلی خرید و حقوق و دستمزد
• عملیات کنترل داخلی انبارداری

شرح وظایف حسابرس ارشد

حسابرس ارشد که از نظر تخصص و تجربه سرپرست حسابرسان است، پیگیری امور حسابرس‌ها را در دست می‌گیرد. به طور خلاصه شرح وظایف حسابرسان ارشد عبارتند از:

• مدیریت زمان و برنامه‌ریزی برای رسیدگی به صورت‌های مالی
• آموزش به حسابرس و کمک حسابرس
• ارزیابی گزارشات تنظیم‌شده توسط حسابرسان

وظایف حسابرس در انبارگردانی

موجودی کالا در انبار بخش ویژه‌ای از شرکت را به خود اختصاص می‌دهد؛ بنابراین به حسابرسی دقیق احتیاج دارد.

از جمله وظایف حسابرس در انبارگردانی عبارتند از:

• مطالعه برنامه انبارگردانی و تذکر نکات لازم به امور رسیدگی
• برگزاری جلسه تدوین برنامه قبل از شروع انبارگردانی
• آموزش به افراد شرکت‌کننده در انبارگردانی
• اطلاعات کافی از مکان انبارگردانی، توقف ورود و خروج کالا
• تکمیل پرسش‌نامه نظارت بر انبارگردانی
• شمارش موجودی‌ها (حداقل دو بار) و مجزا کردن اعضای شمارش دوم از اعضای اول
• اطمینان از مخدوش نبودن موجودی‌های ثبتی
• اطمینان از عدم به‌کارگیری اشخاص انباردار در اعضای تیم شمارش

مزایای مشاوره حسابرسی مالیاتی چیست؟

انجام حسابرسی برای هر مجموعه‌ای مزایای بسیاری در پی دارد، اما زمانی که پای حسابرسی به حیطه مالیات‌ها می‌رسد انجام آن از نظر قانونی ضروری است. برخی از مزایای این نوع حسابرسی را با هم مرور می‌کنیم:

• جمع‌آوری داده‌های صحیح و معتبر از شرایط مالی موسسات و شرکت ها (این اطلاعات می توانند دید کاملی از شرایط به مدیران بدهند)
• تعیین مقدار و کیفیت دقیق داده های مالی که در کسب و کار موجود است
• پیشگیری از مشکلات و جریمه‌های احتمالی ناشی از دیر پرداختن مالیات و ارائه راه حل در صورت نیاز
• بررسی وضعیت شرکت جهت استفاده از تخفیف‌ها و معافیت‌های مالیاتی
• تهیه لوایح مالیاتی جهت ارائه در مراحل مختلف حل اختلاف مالیاتی