تهیه و تنظیم صورت معاملات فصلی ۱۴۰۲

صورت معاملات فصلی ، فهرستی از اطلاعات مربوط به خرید ، فروش و دیگر معاملات مودیان مالیاتی است که در پایان هر فصل باید برای سازمان مالیاتی کشور ارسال شود . نحوه ارسال صورت حساب فصلی شامل دو روش ارسال با استفاده از سامانه صورت معاملات فصلی و نرم افزار آفلاین صورت معاملات فصلی می باشد .

تمامی‌ بنگاه‌های اقتصادی، طبق ماده ۱۶۹ قانون مالیاتی می‌بایست گزارش خرید و فروش فصلی را در بازه زمانی مقرر از طریق سامانه معاملات فصلی الکترونیکی ارسال کنند.

سازمان امور مالیاتی بر کلیه در آمدها و رویداد‌های مالی شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی می‌تواند مالیات تعیین کند. این سازمان می‌تواند برای کلیه دفاتر قانونی شامل دفتر روزنامه، دفتر کل، دفتر هزینه‌ها و درآمد‌ها و نیز صورت حساب‌ها مالیات تعیین نماید. این مالیات بر اساس گزارش خرید و فروش فصلی یا همان معاملات فصلی خرید و فروش در طول مدتی مشخص تعیین می‌شود. سازمان امور مالیاتی با استناد به گزارش و معاملات فصلی است که متوجه، فرار مالیاتی و کتمان مالیات می‌شود. لذا باید در انجام این موارد دقت کافی را داشته باشید تا مجبور به پرداخت جریمه های سنگین نشوید.

مودیان مالیاتی باید هر سه ماه یک بار ، فهرستی از معاملات خود ، شامل خرید و فروش را برای سازمان امور مالیاتی کشور ارسال کنند تا از این طریق میزان دقیق درآمد آن ها مشخص شده و در نتیجه مالیات آن ها به نحو عادلانه ای تنظیم شود . فهرست این معاملات باید به تفکیک ، و در زمان مشخص برای سازمان امور مالیاتی صادر شود .

تفاوت مالیات برارزش افزوده و صورت معاملات فصلی

معاملات فصلی با مالیات ارزش افزوده تفاوت دارد، که در این زمینه پیشنهاد می کنیم نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده را مطالعه کنید. تفاوت معاملات فصلی با مالیات ارزش افزوده به این صورت است که معاملات فصلی فقط یک فهرست معاملات می باشد، که جهت مشخص شدن بهتر معاملات و معامله گران مورد استفاده قرار گرفته و هیچ مالیات جداگانه ای بابت آن دریافت نخواهد شد.

اما اشخاصی که مشمول مالیات برارزش افزوده می باشند، علاوه بر پرداخت مالیات باید حتما صورت معاملات فصلی خود را ارائه دهند.

روش های ارسال صورت معاملات فصلی

برای ارسال صورت معاملات فصلی دو روش وجود دارد که عبارتند از: روش آنلاین یا برخط و روش آفلاین یا غیر برخط

۱. ارائه صورت معاملات فصلی به روش برخط (online)

در روش آنلاین، مودیان باید در سایت سامانه معاملات فصلی (سامانه الکترونیکی ثبت نام مودیان) ، مراحل پیش ثبت نام و اعتبارسنجی مورد نیاز را انجام دهند. سپس کد کاربری و کلمه عبور ورود به سامانه از طریق پاکت پستی برای مودی ارسال می شود. در نهایت مودی می تواند با استفاده از کد کاربری و رمز عبوری که دریافت نموده است، وارد سامانه شود و گزارش خرید، گزارش فروش، گزارش اطلاعات پیمانکار در پیمان های بلند مدت، گزارش اطلاعات کارفرما در پیمان های بلند مدت، گزارش امتناع برای پیش از سال ۱۳۹۵، گزارش عرضه به مصرف کننده نهایی برای سال ۱۳۹۵، گزارش واردات، گزارش صادرات، گزارش حق العملکاری و مدیریت پیمان، گزارش اجاره و گزارش پیش فروش را ثبت و ارسال نماید.

مودی می تواند پس از تکمیل فرم مورد نظر خود، اطلاعات را ثبت نهایی نماید. لازم به ذکر می باشد که فقط یک بار می توان اطلاعات هر رکورد را ویرایش نمود.

۲. ارائه صورت معاملات فصلی به روش غیر برخط (offline)

روش آفلاین برای مودیانی می باشد، که با استفاده از سیستم های کامپیوتری یا همان پایانه های فروشگاهی خرید و فروش، به معاملات خود می پردازند. این مودیان با استفاده از اتصالات شبکه و نرم‌افزار هایی ازقبیل پایشگر، صندوقچه، پایدار و… معاملات خود را انجام می دهند. که باید از روش آفلاین استفاده نمایند.

البته در سال ۱۴۰۱ مقرر گردیده است که کلیه صندوق ها و پایانه های فروشگاهی باید در سال ۱۴۰۲ به اینترنت متصل شده و آنلاین فعالیت خود را ثبت نمایند. برای انجام این امور می توانید با همکاران ما تماس بگیرید.

اطلاعات لازم برای ارائه در صورت معاملات

در صورت معاملات فصلی باید اطلاعات معامله مطابق استاندارد های سازمان امور مالیاتی کشور ایران درج شود. به علاوه درج اطلاعاتی ازقبیل شماره اقتصادی خریدار و شماره اقتصادی فروشنده نیز لازم می باشد. پس اگر هنوز گد اقتصادی خود را دریافت نکرده اید می توانید با مقاله دریافت کد اقتصادی مراجعه کنید.

در موارد صادراتی و وارداتی، علاوه بر اطلاعات ذکر شده، درج شماره کوتاژ اظهارنامه گمرکی، شماره اختصاصی اشخاص خارجی برای موارد وارداتی و کد گمرک ترخیص کننده الزامی می باشد.

در موارد ارزی نیز درج نوع ارز، نرخ برابری ارز، مبالغ ارزی، معادل ریالی معامله انجام شده در صورتحساب ها و اسناد درآمدی صادره الزامی می باشد.

مهم‌ترین نکته در اجرای ماده ۱۶۹ قانون مالیات های مستقیم

کلیه اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون که حسب اعلام سازمان امور مالیاتی کشور موظف به ثبت نام در نظام مالیاتی می‌شوند، مکلفند برای انجام معاملات خود، صورتحسـاب صادر و شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در صورتحساب‌ها، قراردادها و سایراسناد مشابه درج و فهرست معاملات خود را به سازمان مذکور ارائه دهند. برای این موضوع تنها صورتحساب‌های ذکر شده، در آیین نامه اجرایی موضوع ماده ۹۵ ملاک است.

چنانچه خریدار کالا، خدمت و یا دارایی مکلف به ثبت نام در نظام مالیاتی نباشد و یا ازجمله اشخاص حقیقی مصرف کننده نهایی و یا اشخاص حقیقی موضوع ماده ۸۱ قانون (فعالیت‌های کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبورعسل و پرورش صفحه ٣ طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغانداری، احیای مراتع و جنگل‌ها، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات) باشد، الزامی‌ به درج شماره اقتصادی خریدار در صورتحساب صادره نخواهد بود.

در این ماده به صورت کاملا روشن به چند نکته اساسی اشاره شده 

1. همه سازمان‌ها و شرکت‌های خصوصی و دولتی که خرید و فروش انجام می‌دهند، باید صورت معاملات فصلی خرید و فروش را حداکثر تا یک ماه بعد از انجام معامله به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. انجام این کار می‌تواند به صورت الکترونیکی و یا به صورت کاغذی و سی دی صورت گیرد. آنچه که مهم است ارسال به موقع این مدارک بوده که می‌تواند از جرایم متعاقب ارسال با تاخیر جلوگیری کند.
2. در بخشی از این ماده آمده است، معاملات کوچک یعنی معاملاتی که مبلغ آن‌ها تا ده درصد حد نصاب تعیین شده است، نیازی به ارسال ماهانه نداشته و مودیان می‌توانند لیست و فهرست این معاملات را به صورت کلی و هر سه ماه یکبار ارسال کنند؛ یعنی همه خرید و فرش‌های کوچک با هم بعد از سه ماه ارسال شوند.
3. مسئله ای که در ارسال صورت معاملات فصلی خرید و فروش، مودیان باید مد نظر داشته باشند، دریافت کارت اقتصادی است و ارسال مدارک به سازمان امور مالیاتی باید به همراه کد اقتصادی ذکر شده در این کارت باشد تا مورد پذیرش قرار بگیرد. بدون دریافت کارت اقتصادی هیچ مدرکی از مودی در سازمان امور مالیاتی پذیرفته نمی‌شود.

مشمولین ارسال گزارشات فصلی؛ چه اشخاصی باید صورت معاملات فصلی را ارسال کنند؟

ماده (۹) آیین نامه اجرایی تبصره (۳) ماده (۱۶۹) قانون مالیات‌های مستقیم ، مشمولین ارسال فهرست معاملات را به شرح زیر معرفی نموده است:

الف) کلیه اشخاص حقوقی

ب) صاحبان مشاغلی که حسب نوع و یا حجم فعالیت جزو گروه اول موضوع ماده (۲) آیین نامه اجرایی ماده (۹۵) قانون محسوب می‌شوند

ج) صاحبان مشاغل مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده

مکلف به ارسال فهرست معاملات در موعد مقرر برابر آیین نامه صادره خواهند بود.

تبصره – اشخاص موضوع این ماده با پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور و تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی قابل تغییر خواهند بود.

چه کسانی از ارسال صورت معاملا فصلی معاف هستند؟

طبق ماده ۱۶۹ برخی مشاغل از ارسال گزارش‌های فصلی مستثنی هستند. این معافیت‌ها شامل موارد زیر است:

• فروش کالا و خدمات به مصرف‌کننده نهایی

• معامله با مشمولین ماده ۸۱ (شاغلین حوزه‌های کشاورزی، دام‌پروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبورعسل و …)
• «معامله‌های کوچک موضوع قانون برگزاری مناقصه‌ها» (این مبلغ در سال ۱۴۰۱، یک میلیارد ریال برای معاملات کوچک است.)
• خرید از فروشندگانی که ملزم به ثبت‌نام در نظام مالیاتی نیستند. (ارگان‌ها و نهادهای دولتی)

به جز این موارد، معافیت‌هایی نیز برای برخی از معامله‌های مودیان ذکر شده است:

• خریدوفروش و سود و کارمزد اوراق بهادار
• خریدوفروش سهم‌الشراکه و حق‌تقدم سهام یا سهم‌الشرکه
• سود و کارمزد جریمه‌های بانک‌ها، صندوق تعاون، صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی، مؤسسه‌های اعتباری غیربانکی مجاز و صندوق‌های قرض‌الحسنه
• حق عضویت اعضا مجامع حرفه‌ای احزاب و انجمن‌ها و تشکل‌های غیردولتی دارای مجوز از مراجع ذی‌صلاح
• کمک‌ها جوایز و هدیه‌های بلاعوض
• مبالغی پرداختی به دستگاه‌های اجرایی با عنوان جرائم و خسارات، انواع عوارض و مالیات (به جز مالیات و عوارض مالیات بر ارزش‌افزوده)، حق ثبت، حق تمبر، حقوق گمرکی و …
• وجود پرداختی بابت حق شارژ و نگهداری ساختمان محل فعالیت و آبونمان‌های پرداختی
• هزینه‌هایی دریافتی توسط شرکت به‌عنوان مال‌الاجاره

 

چه اطلاعاتی در معاملات فصلی درج می شود؟

مودیان مکلفند در صورت معاملات فصلی ماده ۱۶۹ کلیه اطلاعات مربوط به معاملات و قراردادهای خود را بر اساس استانداردهای سازمان مالیاتی ثبت و گزارش نمایند. این اطلاعات بر اساس نوع معامله یا قرارداد متفاوت است؛ اما درج اطلاعات زیر در کلیه گزارش‌ها ضروری است:

• اطلاعات هویتی و مکانی طرفین معامله یا قرارداد
• اطلاعات مربوط به مجوزهای فعالیت طرفین معامله یا قرارداد
• اطلاعات مربوط به معاملات و قراردادهای طرفین معامله
• اطلاعات مالی و پولی و اعتباری و سرمایه‌ای
• اطلاعات مربوط به دارایی‌ها، اموال و املاک و نقل و انتقال آن‌ها
• موارد مربوط به ارزش افزوده

همچنین برای مواردی نظیر صادرات یا واردات درج اطلاعاتی نظیر ارز مورد استفاده و نرخ برابری آن و یا اطلاعات و مجوزهای مربوط به ورود یا خروج قانونی موضوع معامله از جمله شماره کوتاژ اظهارنامه گمرکی و شماره اختصاصی اشخاص خارجی طرف قرارداد (جهت واردات) الزامی است. کلیه اطلاعات مربوط به معاملات و قراردادها و اطلاعات هویتی طرفین آنها در گزارشات ثبت می‌شود.

 

چه مواردی نباید در معاملات فصلی رد شود؟

طبق ماده ۱۳، مواردی هم هست که نیازی به ذکر در معاملات فصلی ندارند.این موارد شامل:

• خریدوفروش و سود و کارمزد اوراق بهادار؛
• خریدوفروش سهام و سهم الشرکه و حق تقدم سهام یا سهم الشرکه؛
• سود و کارمزد و جریمه‌های بانک‌ها، صندوق تعاون، صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی، مؤسسات اعتباری غیر بانکی مجاز و صندوق‌های قرض‌الحسنه؛
• سود سهام و سهم الشرکه؛
• حـق عـضویت اعضاء مجامع حرفه‌ای، احزاب وانجـمن‌ها وتشکل‌های غـیردولتی دارای مـجوز از مـراجـع ذیصلاح؛
  کمک‌ها، جوایزو هدایای بلاعوض؛
• مبالغی که تحت عناوین جریمه یا خسارت، انواع عوارض و مالیات (به استثناء مالیات و عوارض قانون مالیات بر ارزش افزوده) حق ثبت، حق تمبر،
• حقوق گمرکی وموارد مشابه، به دستگاه‌های اجرائی پرداخت می‌گردد؛
• حقوق و دستمزد پرداختی موضوع فصل سوم از باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم؛
• وجوه پرداختی بابت حق نگهداری (شارژ) ساختمان محل فعالیت و آبونمان‌های پرداختی.
• معاملات نقل و انتقال املاک موضوع ماده ۵۹ قانون مالیات­‌های مستقیم برای متعاملین
• مال الاجاره­‌های املاک موضوع ماده ۵۳ قانون مالیات­‌های مستقیم